Nguyễn Mại là người làng Ninh Xá, quận Chí Linh, tỉnh Hải Dương. Năm 37 tuổi, ông đỗ Đệ hai giáp Tiến sĩ sinh ra khoa Tân Sửu (1691), ra làm quan thời vua Lê Hy Tông. Ban sơ, ông khiến cho quan ở Bộ Lễ sau thăng chức Tả thị lang được cử đi sứ nhà Minh rồi làm cho Đốc trấn Cao Bằng, sau về Đốc trấn Sơn Tây đến cuối đời.
Giới quan chức cũng như cư dân đều ca tụng ông là vị quan liêm khiết, cương trực xét xử như “Bao phủ thanh thiên”.
Vả mặt người mất trộm tróc nã ra kẻ cắp
Lúc làm cho quan ở Sơn Tây, Nguyễn Mại thường đi xuống các làng chú ý cuộc sống của họ. Trong lần vi hành, đi bộ ngang chợ Bảo Khám, thị xã Gia Bình, thức giấc Bắc Ninh, ông thấy một người thiếu phụ luôn miệng nói tục, “bới” cả tổ tiên ba đời nhà kẻ trộm ra chửi. Quan hỏi người dân mới biết bà này bị mất cắp một chiếc màn.
Ông gọi người phụ nữ lại hỏi chuyện, rồi bỗng nhiên sai người trói bà, mắng về tội chửi ngoa ngoắt. Sau đó, nam nhi, thiếu phụ trong xóm được gọi tới đủ. Nguyễn Mại sai từng người vả tham gia mặt người đàn bà mất trộm với nguyên do "đã chửi ngoa". Dân làng ai nấy đều thương người mất trộm nên chỉ tát nhẹ. Chỉ riêng một đàn bà xuống tay rất mạnh.
Chị ta vừa tát xong xuôi, quan Nguyễn Mại liền cho giữ lại tra xét, bảo rằng: “Ngươi chính là kẻ trộm cắp nên mới tấn công người ta đau như thế”. Người thiếu nữ này vội quỳ xuống nhận tội. Sử sách lưu lại, chính từ vụ án này mà người dân Sơn Tây coi ông như “Bao bọc thanh thiên”. Sau khi ông mất họ còn khiến cho cả thơ văn ca ngợi công đức, cách xử án như thần của vị quan thanh liêm.
Vụ án thóc nảy mầm trong tay
Vụ án thứ nhì do ông Nguyễn Mại phân giải mà sử sách còn lưu truyền đến hiện giờ là "dọa thóc trong tay nảy mầm sắm ra người đánh cắp".
Một lần, Nguyễn Mại đi ngang qua ngôi chùa ở quận Sơn Vi, nay là quận Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ, một nhóm sư ni báo có người bị mất chiếc áo lụa quý. Thấy vậy, quan sai lập đồng minh cúng. Các ni cô được giao mỗi người nắm một ít thóc, tay còn lại cầm tay kia của bạn rồi cùng chạy quanh co bạn bè. Lúc các sư ni chuẩn bị chạy, ông nói “hễ là kẻ gian thóc trong tay tức thì khắc nảy mầm”. Chỉ một lúc quan sát chạy bầy đàn, Nguyễn Mại thấy một ni sư thường lén mở tay ra nhìn, gương mặt bối rối lo ngại. Lúc đó, ông cho dừng, gọi nữ tu đó ra tra hỏi và cô kiếm được tội.
Bắt trai làng vét bùn tìm ra người trộm chuối
Vụ án thứ ba ông phân xử ở ngay làng Đông Ngạc, huyện Trong khoảng Liêm (nay là thị xã Bắc Từ Liêm, Hà Nội). Khi một người đàn bà lăng mạ ồn ào vì mất trộm buồng chuối sắp đến ngày được ăn, ông tập trung hết trai làng, ra lệnh xuống ao làng vét bùn. Lúc cả đội ngũ nghỉ giải lao, ông lại sai phát cho mỗi người một miếng trầu để ăn. Đích thân ông xem phát trầu cho từng người và bàn tay của một bạn teen chìa ra có vết nhựa thâm.
Ông lệnh bắt ngay anh ta, nói rằng đây là vết tích của nhựa chuối, sau khi ngâm bùn mới hiện rõ trên tay, khó rửa sạch ngay. Người bạn trẻ nghe vậy đã không thể chối tội.
Chia đôi mảnh lụa để tìm kẻ gian
Một vụ móc túi khác được Nguyễn Mại phân xử cũng lập cập tìm ra thủ phạm. Hôm đó, ông vi hành ra chợ Sơn Tây liền gặp một hàng ngũ đàn bà giằng co, ôm đồm vã om sòm. Tới gần, ông thấy nhị người đàn bà đang giằng nhau một tấm lụa. Cả hai đều gào lên nhận là chủ nhân, nói người kia là xã đánh cắp... Nguyễn Mại ngăn hai người này lại rồi xưng danh và sai cắt tấm vải làm đôi chia cho mỗi người một mảnh.
Lụa chia xong, ông quan sát thấy một trong hai thiếu nữ vui lòng ấp ôm lụa bỏ đi nhanh, người còn lại đứng nguyên chỗ cũ ấp ủ lụa nước mắt lưng tròng. Ngay ngay thức thì, ông sai người đuổi theo bắt người thiếu nữ, trả mảnh lụa đã chia cho người còn lại. Người phụ nữ bị bắt sau nửa ngày giam đã thú kiếm được bản thân mình là kẻ trộm.
Bảo Hà tổng thích hợp
Đọc thêm: đọc báo vnexpress
Hãy Comment chuẩn SEO vừa làm tốt cho site của Bạn vừa không bị GOOGLE phạt. Nếu muốn lấy backlink hãy chèn URL không chèn code gắn text link. Biểu tượng hài hướcEmoticon