Vi phạm phiên bản quyền âm nhạc: Hành xử sao cho phù hợp tình hợp lý?

Việc ca sĩ Mỹ Tâm buộc phải gỡ MV triệu view “Anh thì không” sau khi bị tố vi phạm phiên bản quyền cho thấy, giả dụ không khiến cho đến cùng, nhiều ca sĩ khác vẫn tiếp tục lờ đi yếu tố tác quyền.

Hình ảnh mới của Mỹ Tâm trong MV “Anh thì không” - item bị xong xuôi phát triển vì vi phạm bản quyền. Ảnh: P.V

Chạm đến tự ái nghề nghiệp

Trưa 15.2, Mỹ Tâm phải gỡ MV “Anh thì không” trên số đông các trang nghe nhạc online, đồng thời gửi lời xin lỗi khán giả. Dĩ nhiên, lời xin lỗi của cô cũng gây sốc không kém: “Do chưa khám phá kỹ nên chưa xác minh được tác giả viết lời Việt cho ca khúc nhạc Pháp “Anh thì không” nên tạm thời thời MTE sẽ khóa bài hát này trên kênh YouTube để tôn trọng phiên bản quyền các bạn nhé. Rất xin lỗi khán giả vì sự bất tiện này”.

Toàn bộ thế hệ người theo dõi biết bài hát này, và nếu như cần tra trên mạng, có thể nhân thức tên nhạc sĩ viết lời Việt. Cách nói của Mỹ Tâm vì vậy vẫn còn động chạm không ít đến tác giả lời Việt của ca khúc này. Rộng rãi khán giả cũng thắc mắc rằng trong MV có ghi tên tác giả viết lời Việt là Vũ Xuân Hùng, làm cho phía Mỹ Tâm phải mau lẹ sửa lời xin lỗi thành “...do chưa mày mò kỹ để đóng tác quyền cho tác giả viết lời Việt cho ca khúc nhạc Pháp “Anh thì không” nên tạm thời thời MTE sẽ khóa bài hát này...”.

“Anh thì không” là một ca khúc nhạc Pháp được nhạc sĩ Vũ Xuân Hùng viết lời Việt, đây cũng là công trình được Mỹ Tâm chấp hành MV trong dịp tết mới đây và tạo nên cơn sốt trên mạng phường hội, đoạn ghi hình clip làm được gần 3 triệu lượt xem. Đương nhiên, Mỹ Tâm ra MV mà không xin phép cả nhị tác giả.

Theo nhạc sĩ Vũ Xuân Hùng, trong gần nửa thế kỷ qua, đa dạng nghệ sĩ như Thanh Lan, Ý Lan, Duy Quang quẻ, Ngọc Lan, Kiều Nga, Minh Tuyết, Lưu Bích, Thủy Tiên, Minh Hằng, Hồ Ngọc Hà, Đàm Vĩnh Hưng, diễn viên Thúy Nga... đều thể hiện ca khúc này và xin phép ông hoặc gửi ông tiền phiên bản quyền, dù đó chỉ là số tiền mang tính chất tượng trưng nhằm phân trần sự tôn trọng tác giả. Riêng Mỹ Tâm và ê-kíp của cô lại chẳng phải xin phép ông.

Về phía nhạc sĩ Vũ Xuân Hùng, ông từng bị Mỹ Tâm “qua mặt” 10 năm trước khi hát ca khúc “Búp bê không ái tình” trên sân khấu và được trình bày là nhạc ngoại, lời Việt: Lê Quang đãng. Đương nhiên, nhân tố làm cho ông phiền lòng là Mỹ Tâm, dù đã tuyên bố không thao diễn ca khúc này do dính líu đến bản quyền nhưng cô không giữ lời, thậm chí còn tiếp diễn “đặt tên” Lê Quang đãng tham gia phần lời Việt.

Nhạc sĩ còn chia sẻ đến bữa nay ông không màng tới lời xin lỗi hay chuyện tác quyền từ phía nữ ca sĩ. Theo ông Hoàng Văn Bình - Phó giám đốc chi nhánh phía Nam của Trọng tâm Kiểm soát an ninh quyền tác giả âm nhạc VN, bây chừ phía Mỹ Tâm vừa phải xin phép tác giả nước ngoài, vừa phải xin phép tác giả trong nước. Sáng 16.2, trên tinh thần phù hợp tác, ông cùng với nhạc sĩ Vũ Xuân Hùng có ngồi lại với nhau, song cuối cùng, nhạc sĩ vẫn không chấp thuận để Mỹ Tâm sản xuất MV trong một thời gian vì nghĩ là cô thiếu tôn trọng tác giả.

Tương tự, chỉ vì làm cho căng quá mà Mỹ Tâm và ê-kíp không dễ dàng có thời cơ bắt tay với nhạc sĩ Vũ Xuân Hùng, khi mà sự việc đúng ra sẽ được giải quyết êm thấm và có tình hơn. Việc sửa sai là cần thiết, song thái độ của người vi phạm quyết định việc tác giả có hội thoại và bỏ qua cho họ hay không, hay còn tạo khoảng bí quyết rộng hơn giữa nhị bên.

Các ca sĩ khác khiến cho gì khi bị tố vi phạm?

“Chuyện vi phạm tác quyền diễn ra nhiều lần, không có gì lạ” - một nhạc sĩ kiêm luật sư bình luận. Từ các ca sĩ gạo cội trong nghề tới những tân binh cũng đều có thể bị tố vi phạm. Vừa qua, thí sinh Sing my song Lê Thiện Hiếu cũng bị Thái Quang - giọng ca The Voice 2013 tố xâm phạm bạn dạng quyền ca khúc “Giả dụ ta còn yêu” mà anh sắm độc quyền của nhạc sĩ Quốc Tuấn. 04 tuần 9.2016, top 2 The Voice đã biểu lộ ca khúc này ở chương trình Bữa trưa vui lòng trên VTV3. Đương nhiên, trong lúc sẵn sàng mở bán bài hát thì Thái Quang quẻ chiếm được tin các trang nghe nhạc online đang phát tán “Giả dụ ta còn yêu” do Lê Thiện Hiếu biểu lộ. Theo tin tức từ Thái Quang quẻ, khi muốn liên hệ Thiện Hiếu giải quyết về yếu tố bạn dạng quyền, thì Hiếu không nghe máy…

Ca sĩ trẻ Phạm Hồng Phước cũng từng hứng chịu gạch đá khi cho mở bán single “Khi chúng ta già” nhưng không ghi rõ ca khúc được phổ nhạc từ bài thơ “Khi chúng ta già” của Nguyễn Thị Việt Hà. Sau đó, Hồng Phước đã công khai xin lỗi Việt Hà và người ngưỡng mộ vì đã lạng lẽ trong thời điểm xảy ra sự cố và trong khoảng đó ghi rõ tên tác giả viết lời ca khúc.

Còn phần nhiều câu chuyện ca sĩ bị tố vi phạm bản quyền tiếp nối năm này qua tháng nọ. Chính vì thế, vụ của Mỹ Tâm phải ngưng phát trên các kênh nghe nhạc online và YouTube cho thấy đây chính là lúc gióng lên hồi chuông về bạn dạng quyền.

Trong một cuộc hội thảo, nhạc sĩ Phó Đức Phương cho nhân thức, theo ông, kiểm soát an ninh lợi ích cho nghệ sĩ cũng nhằm mục đích bảo vệ lợi ích bình thường cho tập thể, bởi tái hiện sức công huân của những người khiến cho nghệ thuật sẽ giúp họ có kĩ năng sáng tác phổ biến thành quả nghệ thuật có giá trị. Dĩ nhiên, ở Việt Nam, yếu tố phiên bản quyền trước giờ vẫn chỉ được bàn tới với tư cách là vì lợi ích của tư nhân nghệ sĩ.

Thế bởi vậy, đừng nghĩ vi phạm phiên bản quyền thì chỉ cần xin lỗi là kết thúc, cần thiết là phương pháp hành xử sao cho tác giả cảm thấy họ được tôn trọng, thì mới mong item tới với dân chúng trơn.

MINH THI

Xem tại: báo mới vnexpress